Bomen over bomen, voor iedere tuin de juiste maat

Catalpa in bloei, op de voorgrond bolvorm amberboom drie jaar oud. Onze tuin.

Je staat in een straat of een park en opeens sta je in de weg. Oude Rotterdamse bomen verhuizen in dat geval (mits ze gezond zijn), naar een asielterrein voor bomen. Dat schrijft NRC handelsblad. Mijn fantasie gaat gelijk op hol. Als prinses Irene gelijk heeft en je kunt met bomen praten, dan ben  ik benieuwd wat ze te zeggen hebben. Bomen uit chicque Kralingen ontmoeten exemplaren uit de Afrikaanderwijk in zuid. De Plataan met zuidelijk temperament staat te trappelen van ongeduld, terwijl de oer Hollandse eik doe maar normaal dan doe je al gek genoeg predikt. Wat hebben ze gezien, wat hebben ze mee gemaakt. Welk stel kuste elkaar voor het eerst onder een van hen? Mensen houden van bomen, schrijft de NRC. De asielzoekers krijgen dan ook al gauw een nieuwe plek in de stad. Mooie gedachte.

Voor iedere boom een tuin

Eigenlijk kan geen enkele tuin zonder boom. Een boom geeft schaduw, filtert licht, en brengt leven in de tuin. Zonder boom, weinig kans op vogels. Het is alleen zoeken naar het juiste exemplaar.  Echte toppers voor een kleine tuin zijn het krentenboompje (Amelanchier Lamarkii, boomversie robin) en de sierappel (Malus).

De krent voorjaar, najaar en bessen

De amelanchier is als boompje en meerstammige struik te verkrijgen. Het is een echte vierseizoenenboom: mooi in het voorjaar met bronskleurig blad met witte bloesem, groen in de zomer met al snel bessen die vogels heerlijk vinden en dan als uitsmijter een geweldige herfstverkleuring. Als ik maar plek zou hebben voor één boom, dan wint deze absoluut, hij is ook nog goedkoop, groeit overal en niet te hard, staat dus ook regelmatig in plantsoenen en het wintersilhout is ook prima. Als kind heb ik jaren deze boom bewonderd.

De sierappel op twee

Een zeer goede tweede keuze -voor sommigen misschien de eerste plaats- is de sierappel (malus). Er zijn verschillende types te koop, met felrode appeltjes of meer oranje. Goede keus is de Red Sentinel omdat de appeltjes heel lang blijven hangen en deze het goed doen in kerststukjes. Niet snoeien voor de mooiste vorm. Vogels zijn er blij mee. Vanzelfsprekend hebben ze bloesem in het voorjaar. Ook de malus doet het goed op verschillende grondsoorten.

Malus red sentinel in het voorjaar, volwassen

Voor grote(re) tuinen is er natuurlijk veel aanbod. En wordt het mogelijk meerdere exemplaren te planten. Mijn favorieten: mooi zilverkleurig en wat gelijkenis met de olijf maar veel meer aan ons klimaat gewend is de treursierpeer. Die heb ik vorig jaar eindelijk geplant. Bloesem in het voorjaar en miniscule peertjes in het najaar.

Erg mooi maar wel ruimte nodig en langzaam groeiend is de Liquidambar of amberboom. Deze heeft een prachtige bast en een geweldige herfstverkleuring. Voor kleinere tuinen heb je een bolvorm, wel met een minder spectaculaire bast.

Liquidambar oftewel amberboom voor een grote tuin, groeit langzaam.

Ik houd heel erg van de catalpa (trompetboom). Niet de bolvorm, maar de normale. Omdat deze bloeit met heel veel witte bloemen die sterk geuren in juli. Hommels zijn er dol op. Ook voor de bijen is een bloeiende boom prima. In Woerden had ik er een geplant, maar je moet wel een jaar of acht wachten voor een jong exemplaar bloeit en ja hoor, toen we gingen verhuizen zaten de eerste knoppen er in. Grrrr.. maar gelukkig stond er ook een exemplaar in onze nieuwe tuin. Dat is dan echt wel het voordeel van een bestaand huis. Oud genoeg, dus gelijk in bloei.

Deze boom heeft heel veel ruimte nodig groeit hard en krijgt de mooiste vorm bij weinig of niet snoeien. Je hebt verschillende kleuren: gewoon groen, aurea = licht/geelgroen en purpurea neigt naar paarsgroen. Voor een kleine tuin is de bolvorm zeer geschikt. Ieder jaar terugsnoeien tot de stam, begin maart om vorstschade te voorkomen. De bolcatalpa is gevoeliger voor harde wind. De takken zijn immers eenjarig en scheuren dan ook makkelijker af. Als je pech hebt, wordt de entplek beschadigd en dan loopt hij daar niet meer uit en is de mooie bolvorm weg.

De uitsmijter en onovertroffen is de Magnolia. Als deze in bloei staan, draai je je hoofd er voor om. Wij keken in Woerden naar een oud exemplaar. April, mei is het dan feest. De magnolia is een boom die op een druk verkeerspunt voor ongelukken zorgt, omdat je er wel naar moet kijken. Ze groeien heel langzaam en breed uit. Je moet ze vooral niet snoeien voor een mooie vorm en dus gelijk een goede standplaats geven. Deze moet je echt in het voorjaar planten vanwege de vlezige wortels, hij is kwetsbaarder daardoor.

De meeste bomen zijn het hele jaar door verkrijgbaar en dus te planten. Toch is de beste tijd het voor- of najaar. In de zomermaanden zul je veel water moeten geven om de boom aan te laten slaan. Voor iedere tuin is er een geschikte boom, bij een boomkweker kunnen ze je helpen te kiezen.

Laatste tip: pas op voor symmetrie. Je koopt twee bomen, plant ze links en rechts van de oprit. Dan wil je dat die even groot worden, dan staat het mooi. Dat is niet gemakkelijk. Iets meer wind op de ene plek of net even warmer en weg is de symmetrie en dan staat het niet mooi maar eerder storend. Dat is nou eenmaal het gevolg van moeder natuur, die laat zich niet altijd vormen zoals wij dat wensen.